Yaşlılarda Beyin Felcinin (İnme) Başlıca Nedenleri
Yaşlılarda beyin felci (inme), beyne giden kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu beyin hücrelerinin oksijensiz kalarak hasar görmesi durumudur. İleri yaş, inme için en önemli risk faktörlerinden biridir ve yaşlandıkça inme görülme sıklığı artar. Yaşlı bireylerde beyin felcinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon): Kontrol altına alınmamış yüksek tansiyon, damar duvarlarında hasara ve beyne kan taşıyan damarların daralmasına veya tıkanmasına yol açarak iskemik inme riskini önemli ölçüde artırır. Ayrıca, yüksek basınç nedeniyle damarların yırtılması sonucu hemorajik (kanamalı) inme de görülebilir.
- Atriyal Fibrilasyon (Kalp Ritim Bozukluğu): Düzensiz kalp atışı, kalp içinde pıhtı oluşumuna neden olabilir. Bu pıhtılar kan dolaşımıyla beyne taşınarak damarları tıkayabilir ve iskemik inmeye yol açabilir. Yaşlı popülasyonda bu durum oldukça yaygındır.
- Ateroskleroz (Damar Sertleşmesi): Yaşlanmayla birlikte arterlerde kolesterol ve yağ birikintileri (plaklar) oluşur. Bu plaklar damarları daraltarak veya üzerlerinde oluşan pıhtılar nedeniyle beyne giden kan akışını engelleyebilir.
- Diyabet (Şeker Hastalığı): Uzun süreli ve kontrolsüz diyabet, kan damarlarını hasara uğratarak aterosklerozu hızlandırır ve inme riskini yükseltir.
- Yüksek Kolesterol: Kandaki yüksek seviyelerdeki LDL (kötü kolesterol), damar duvarlarında plak birikimine katkıda bulunarak damar tıkanıklığı riskini artırır.
- Sigara Kullanımı: Sigara, damar iç yüzeyine zarar verir, kan basıncını yükseltir ve pıhtı oluşumunu kolaylaştırarak inme riskini katlanarak artırır.
- Obezite ve Hareketsiz Yaşam Tarzı: Bu faktörler hipertansiyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi diğer risk faktörlerinin gelişimine zemin hazırlayarak dolaylı yoldan inme riskini artırır.
- Geçirilmiş Geçici İskemik Atak (TIA): "Mini felç" olarak da bilinen TIA, geçici bir süre beyne giden kan akışının kesilmesidir. TIA geçiren bir kişinin, özellikle de yaşlı bireylerin, ileride tam bir inme geçirme riski çok daha yüksektir.
- Kalp Hastalıkları: Koroner arter hastalığı, kalp kapakçık hastalıkları veya kalp yetmezliği gibi durumlar pıhtı oluşum riskini artırarak inmeye neden olabilir.
- İleri Yaş ve Aile Öyküsü: Yaşlanma süreci doğal olarak damar yapısında bozulmalara yol açar. Ayrıca, ailede inme öyküsünün bulunması da genetik yatkınlık nedeniyle riski artırabilir.
Bu risk faktörlerinin birçoğu yaşam tarzı değişiklikleri, düzenli sağlık kontrolleri ve uygun tedavilerle kontrol altına alınabilir. Sağlıklı beslenme, düzenli fiziksel aktivite, sigaradan uzak durma ve doktor tavsiyelerine uyma, yaşlı bireylerde inme riskini azaltmada hayati öneme sahiptir.
|